با گسترش استفاده از دستگاه‌های لیزر موهای زائد مانند دایود، الکساندرایت و ان دی یاگ در کلینیک‌ها و سالن‌های زیبایی، رعایت اصول بهداشتی و ضدعفونی دقیق این دستگاه‌ها بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. چرا که هرگونه کوتاهی در این امر می‌تواند منجر به انتقال عفونت‌های پوستی، بیماری‌های باکتریایی و حتی ویروسی شود و علاوه‌بر به خطر انداختن سلامت مراجعین، اعتبار مرکز درمانی شما را زیر سوال ببرد.
ضدعفونی دستگاه لیزر تنها شامل پاک کردن ساده هندپیس نیست؛ بلکه یک فرایند چند مرحله‌ای علمی و دقیق است که نیاز به رعایت دستورالعمل‌های مشخص، مواد استاندارد و آموزش مداوم پرسنل دارد. در این مقاله به‌طور مفصل به مراحل ضدعفونی، نکات فنی، خطاهای متداول و راهکارهای ارتقای سطح بهداشت دستگاه لیزر موهای زائد می‌پردازیم.
چرا ضدعفونی دقیق دستگاه لیزر ضروری است؟
- تماس مستقیم با پوست: بخش هندپیس دستگاه به‌طور مستقیم با سطح پوست تماس دارد و حتی در برخی مناطق ممکن است با موهای زیرپوستی یا جوش‌های باز در تماس باشد که ریسک انتقال آلودگی را بالا می‌برد.
- وجود مایعات بدن: در طول جلسات، تعریق، بقایای کراتین مو، ذرات پوست و حتی گاهی خونریزی‌های میکروسکوپی ممکن است به سطح هندپیس منتقل شوند.
- مراجعه مکرر افراد مختلف: از آنجایی که در یک مرکز، دستگاه لیزر به‌طور مشترک برای افراد زیادی استفاده می‌شود، هر نقص در فرایند ضدعفونی می‌تواند عامل انتقال عفونت بین مراجعین شود.
- حساسیت پوست پس از لیزر: پوست در اثر انرژی حرارتی لیزر دچار التهاب موقت می‌شود و نسبت به باکتری‌ها آسیب‌پذیرتر است. در نتیجه کوچک‌ترین آلودگی می‌تواند باعث فولیکولیت یا عفونت‌های سطحی شود.
مراحل استاندارد ضدعفونی دستگاه لیزر موهای زائد
1. پاک‌سازی سطحی (Cleaning)
این مرحله «تمیز کردن فیزیکی» نامیده می‌شود که هدف آن حذف آلودگی‌های مشهود مانند ژل لیزر، سلول‌های مرده، کراتین و گرد و غبار است.
- همیشه از یک گاز استریل یا دستمال یکبارمصرف نرم استفاده کنید.
- آب مقطر یا نرمال سالین گزینه مناسبی است که بدون ایجاد رسوب، سطح را پاک می‌کند.
- توجه کنید که این مرحله ضدعفونی محسوب نمی‌شود، بلکه تنها سطح را آماده جذب بهتر مواد ضدعفونی‌کننده می‌کند.
2. ضدعفونی (Disinfection)
پس از برداشتن آلودگی‌های فیزیکی، باید میکروب‌ها و پاتوژن‌های احتمالی از بین بروند. این مرحله حساس‌ترین بخش کار است.
- برای بدنه و هندپیس (غیر از لنز)، بهترین مواد:
- الکل ایزوپروپیل ۷۰٪ (با قدرت سریع الاثر و تبخیر خوب)
- کلرهگزیدین ۲٪ (با اثر طولانی‌تر روی سطح)
- دستمال یا پد آغشته به محلول را با فشار ملایم روی تمام سطوح بکشید.
- اجازه دهید حداقل ۳۰ تا ۶۰ ثانیه روی سطح باقی بماند تا زمان تماسی که سازنده ماده توصیه کرده تأمین شود.
- از اسپری مستقیم روی منافذ، کلیدها یا پنل نمایشگر دستگاه خودداری کنید.
3. پاک‌سازی لنز خروجی لیزر
لنز مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش دستگاه است چون وظیفه تمرکز انرژی لیزر را دارد. هر خط، لکه یا رسوبی می‌تواند باعث:
- سوختگی‌های نقطه‌ای روی پوست بیمار
- کاهش کیفیت و قدرت تابش
- افزایش هزینه‌های تعمیر دستگاه شود.
روش اصولی:
- فقط از دستمال میکروفایبر مخصوص (یا سوآب لنز) استفاده کنید.
- محلول شیشه پاک‌کن صنعتی مخصوص لیزر که کارخانه تولیدکننده معرفی کرده (مثلاً Isopropanol خالص یا ترکیبات نوری خاص) بهترین گزینه است.
- به‌هیچ‌وجه با پد الکل‌دار عمومی یا مواد اسیدی/قلیایی لنز را پاک نکنید.
4. ضدعفونی تجهیزات جانبی و محیط
- عینک‌های محافظ اپراتور و بیمار را بعد از هر جلسه با الکل ۷۰٪ پاک کنید.
- دسته‌های صندلی، تخت، ریموت دستگاه و سایر بخش‌های در تماس را ضدعفونی کنید.
- کف و دیوارهای اطراف ناحیه کار را به‌طور منظم با شوینده‌های مناسب نظافت کنید.
اشتباهات رایج در ضدعفونی دستگاه‌های لیزر
- استفاده از وایتکس (هیپوکلریت سدیم): این ماده باعث خوردگی فلزات ظریف و آسیب به اتصالات داخلی می‌شود.
- اسپری مستقیم الکل داخل شکاف‌ها یا کلیدها: ممکن است مدارهای دستگاه را بسوزاند.
- عدم توجه به زمان تماس ماده ضدعفونی: صرفاً کشیدن سریع پد الکلی کافی نیست، باید زمان اثر (حداقل ۳۰ ثانیه) رعایت شود.
- تمیز نکردن قبل از ضدعفونی: اگر هندپیس پر از ژل باشد، الکل هیچ تأثیری نخواهد داشت.
- استفاده از حوله یا پارچه چندبار مصرف: که آلودگی را به دیگر بیماران منتقل می‌کند.
چک‌لیست سریع ضدعفونی برای کارکنان
✅ پاک کردن ژل و آلودگی‌های سطحی با دستمال استریل
✅ ضدعفونی با الکل ایزوپروپیل ۷۰٪ یا کلرهگزیدین و رعایت زمان اثر
✅ تمیز کردن لنز با دستمال مخصوص و محلول تاییدشده
✅ ضدعفونی عینک‌ها، تخت، ریموت، و دستگیره‌ها
✅ ثبت در چک‌لیست روزانه و امضا توسط تکنسین لیزر
جمع بندی
ضدعفونی اصولی دستگاه لیزر موهای زائد فراتر از یک توصیه بهداشتی است؛ این کار کلیدی‌ترین عامل در پیشگیری از عفونت، تضمین نتیجه درمان، و افزایش طول عمر دستگاه محسوب می‌شود. با رعایت دستورالعمل‌های استاندارد، آموزش مستمر پرسنل و استفاده از مواد مناسب، می‌توانید مرکز زیبایی یا کلینیک خود را به‌عنوان یک مجموعه ایمن، معتبر و حرفه‌ای به بیماران معرفی کنید.
بدون دیدگاه